विदर्भ-मराठवाडा डेअरी प्रकल्पातून दुग्ध क्रांती! भोकरदन तालुक्यात कृत्रिम रेतनामुळे ‘सेक्स्ड सीमेन’ जातीवंत वासरांचे यशस्वी उत्पादन

विदर्भ-मराठवाडा डेअरी प्रकल्पातून दुग्ध क्रांती! भोकरदन तालुक्यात कृत्रिम रेतनामुळे ‘सेक्स्ड सीमेन’ जातीवंत वासरांचे यशस्वी उत्पादन

भोकरदन/पिंपळगाव रेणुकाई (जालना): जातिवंत जनावरे उपलब्ध नसल्याने दुग्धोत्पादन वाढवण्याच्या समस्येवर मात करण्यासाठी, केंद्र सरकारच्या राष्ट्रीय गोकुळ मिशन अंतर्गत विदर्भ मराठवाडा डेअरी प्रकल्पाने भोकरदन तालुक्यात ‘शेतकऱ्यांच्या दारात कृत्रिम रेतन सेवा’ हा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प यशस्वीरित्या राबवला आहे. या प्रकल्पामुळे शेतकऱ्यांना आता बाहेरून महागडी जनावरे आणावी लागणार नाहीत, तर त्यांच्याच जनावरांपासून १० ते २० लिटरहून अधिक दूध देणाऱ्या जातिवंत गायी व वासरे तयार करणे शक्य झाले आहे.

या प्रकल्पामुळे विदर्भ आणि मराठवाड्यातील दुग्धोत्पादन वाढीला गती मिळाली आहे, जो परिणाम पश्चिम महाराष्ट्रात कृत्रिम रेतन आणि याय (AI) मुळे आधीच दिसून आला आहे.

जातिवंत जनावरांची निर्मिती हाच पर्याय

दूध उत्पादकांना मोठ्या दराने बाहेरच्या राज्यातून जनावरे आणावी लागतात, पण ही जनावरे अनेकदा स्थानिक हवामानाशी जुळवून घेत नाहीत किंवा त्यांच्यात दोष असल्यामुळे दुधाचे उत्पन्न वाढत नाही. या सर्व समस्यांवर एकमेव प्रभावी उपाय म्हणजे ‘सेक्स्ड सीमेन’ (Sexed Semen) तंत्रज्ञानाचा वापर करून आपल्याच जनावरांमधून उच्च गुणवत्तेची, जास्त दूध देणारी मादी वासरे (मादी वासरांसाठी ९०% पेक्षा जास्त अचूक निवड) निर्माण करणे. हा प्रकल्प दोन विभागांमध्ये (विदर्भ-मराठवाडा) कार्यान्वित असून शेतकऱ्यांच्या दारात सेवा देत आहे.

अधिकारी आणि शेतकऱ्यांचा सत्कार

पिंपळगाव रेणुकाई येथे या प्रकल्पांतर्गत यशस्वीरित्या ‘सेक्स्ड सीमेन’ वासरांचे उत्पादन घेणाऱ्या शेतकऱ्यांचा सत्कार समारंभ नुकताच पार पडला.

या शेतकऱ्यांच्या गायींनी ‘सेक्स्ड सीमेन’ जातीची वासरे योग्यरित्या दिली:

दत्तू महादू गाडेकर, गणेश अशोक सोनवणे, अनिल भगवान सोनवणे, धनराज गोविंदा धनावत, ज्ञानेश्वर आनंदा वाघ, शिवा बोर्डे, सोनू रतन काकरवाल

या शेतकऱ्यांचा जिल्हा पशुसंवर्धन उपायुक्त डॉ. प्रशांत चौधरी, पशुधन विकास अधिकारी विस्तार डॉ. उत्कर्ष वानखेडे, डॉ. नागनाथ गायकवाड, पशुविकास अधिकारी मराठवाडा आणि मराठवाडा डिव्हिजनचे प्रकल्प अधिकारी डॉ. ज्ञानेश्वर सोनटक्के यांच्या हस्ते योग्य तो बक्षीस देऊन सत्कार करण्यात आला.

उत्कृष्ट दूध उत्पादनासाठी महिलांचा सन्मान

भोकरदन तालुक्यात दुग्धोत्पादनात भरीव वाढ केलेल्या महिलांचाही यावेळी विशेष सन्मान करण्यात आला:

महिला शेतकरी | दूध उत्पादन (प्रति लिटर)

१) वर्षा जीवन चादा | ६० प्रती लिटर, २) चंद्रकलाबाई साहेबराव बारोटे | ११८ प्रती लिटर, ३) मनीषा साहेबराव मिसाळ | १५० प्रती लिटर

यावेळी प्रकल्प कार्यान्वित करणारे डॉ. राजरत्न वाघमारे, डॉ. एस एस जोशी, निलेश कुठे सर, अनंता वाघ सर, डॉ. मुकेश सारे, डॉ. राजू फुके, एकनाथ व्हानाळे, डॉ. सुनील गायकवाड, डॉ अण्णा सोनुने, डॉ दत्तू साहाने, डॉ देवानंद बोर्डे, डॉ. नाज्ञनेश्वरमिसाळ, डॉ. कैलास मोरे, डॉ.ईफान पठाण, डॉ बबन कड, डॉ. राजू गायकवाड, डॉ.पंकज इंगळे आणि आजिनाथ सोनुने यांची उपस्थिती होती.

या कार्यक्रमाला स्थानिक सरपंच गणेश फुसे, पवन देशमुख, प्रफुल्ल लोखडे, संतोष बावस्कर, विष्णू जाधव, कपिल जाधव, रवींद्र कावळे, निवती मिसाळ, कृष्णा काळे, आमेल बारोटे आणि मिनास पठाण यांसह अनेक ग्रामस्थांनी हजेरी लावली. राष्ट्रीय गोकुळ मिशन हा विदर्भ-मराठवाड्याच्या डेअरी विकासासाठी महत्त्वाचा टप्पा ठरत आहे.